نقد کتاب "ما چگونه ما شدیم"

نویسنده کتاب در مقدّمه ، عقب ماندگی ایران را پیش فرض گرفته است ، و کشف آن را در قرن نوزدهم ، هنگام رابطه با اروپاییان می داند.

بهتر بود نویسنده ی کتاب با ارتباط ایران با اروپا که حداقل از قرن 16 آغاز شده بود اشاره می کردند و می گفتند چه شد که ایران پیشرفته در دوران صفوی  ، دچار عقب ماندگی شد ؟1

 ایشان همچنین در مقدّمه از الفاظی نظیر توسعه ، عقب ماندگی و ... استفاده می کنند که معنای آن ها را تعریف نکرده اند.

همچنین مصنّف درحالی که در صفحه 28 اعتراف می کند که : (( یکی از پیشرفته ترین اعصار علمی مشرق زمین  ( و از جمله ایران) از قضای روزگار به هنگام اوج تمدّن اسلامی به وجود آمد . )) امّا در صفحه 21 و 31 ، ایران را طوری عقب مانده تصویر می کند که انگار چیزی نبوده است تا استعمارگران نابود کنند و یا استثمار !!!!

مصنّف در صفحه 36 : (( ورود استعمار به ایران ، در حقیقت معلول عقب ماندگی بود و نه علّت آن )) .

به ایشان باید گفت که ما در دوره ی صفویه ، عقب مانده نبودیم ، چه شد یکدفعه عقب مانده شدیم و در دوران قاجار حتّی نزول داشتیم ؟!

نقد آقای سعید زیباکلام بر این کتاب هم خوب بود : (( آنچه به گمان بنده ، راهبر ایشان بوده است ، جدای از برخی دلالات شهودی ایشان ، دسترسی به تعداد معیّنی از آثار و مکتوبات بوده است .))

یعنی چی ؟! یعنی ایشان منابع محدودی داشتند و نتوانستند تمام حقیقت را استخراج کنند.

جمع بندی :

با خواندن این کتاب ، متوجّه معنای این حدیث خواهید شد که (( حسن السّؤال نصف العلم)) یعنی چه ؟

آقای زیباکلام عمدا یا سهوا سؤالات کتاب را حهت دار بیان کرده اند و نتیجه این شد که راه به سوی ترکستان بردند.

البته باید بگویم هیچ عقل سلیمی تقصیر عوامل داخلی  را انکار نمی کند و نمی گوید همه ی تقصیرها گردن استعمارگران است ، امّا آقای زیبا کلام از آن سوی بام افتاده اند و تمام تقصیر را گردن عوامل داخلی انداخته اند و به طوری خاص ، استعمارگران را تبرئه کرده اند.

آنقدر این کتاب ضعیف بود که اگر قرار بود نقد کامل بنویسم ، شاید چندبرابر حجم اصل کتاب میشد.

بنابر این فقط تا آخر کتاب را مطالعه کردم که کسی به ما انگ نزند تقطیع نزند.

در مجموع خواندن این کتاب را اصلا توصیه نمی کنم.